بحث فوتبال مالکانه از زمانی داغ شد که بارسای گواردیولا با بازی‌های تماشایی به موفقیت‌های بزرگی رسید و طرفداران زیادی پیدا کرد. پپ فوتبالی را که یوهان کرویف در دهه 90 میلادی در بارسا پیاده کرده بود و خودش به عنوان هافبک وسط مغز متفکر تیم بود، پس از نشستن روی نیمکت دوباره احیا کرد و با اضافه کردن المان‌های جدیدی توانست به فرمول موفقیت برسد. او بعد از بارسا این فوتبال را که مهم‌ترین جزو سازنده‌اش پاس است، در بایرن مونیخ و منچسترسیتی هم پیاده کرد.
تیم‌های زیادی در جهان تلاش کردند از این بازی مالکانه یا «تیکی تاکا» تقلید کنند و مدل بازی‌شان را تغییر دادند. عمق نفوذ این فوتبال به ایران هم رسید و در سال‌های گذشته فوتبال مالکانه و اهمیت آن مورد توجه مربیان قرار گرفته تا جایی که حتی برخی آن را نشانه پرستیژ و کلاس تیم‌شان می‌دانند. در این گزارش به بررسی تیم‌هایی پرداخته‌ایم که در لیگ نوزدهم تمایل بیشتری به فوتبال مالکانه دارند. همینطور می‌خواهیم ببینیم که این سبک از بازی چقدر توانسته در خلق موقعیت و آمار گل موثر باشد.

پافشاری یحیی روی بازی مالکانه
در میان مربیان ایرانی یحیی گل‌محمدی در این سال‌ها بیش از دیگران روی مالکیت توپ و بالا رفتن تعداد پاس در تیم‌هایش تأکید داشته. گرایش یحیی به این سبک از بازی اولین بار در ذوب‌آهن آشکار شد. او روی فوتبال باحوصله و ارسال پاس‌های متوالی برای رسیدن به دروازه حریف اصرار داشت و ذوب به لطف همین برنامه نتایج نسبتاً خوبی گرفت. او در تراکتور هم به همین روش ادامه داد، هرچند دوره حضورش در این تیم طولانی نبود. او حالا دومین فصل مربیگری در مشهد را پشت سر می‌گذارد و تیمش به لطف همین مدل بازی فراتر از انتظار نتیجه گرفته.
شهر خودرو فصل گذشته چهارم شد و با گذشت ده هفته از لیگ نوزدهم با یک بازی کمتر در رده دوم قرار دارد. بر اساس آمار متریکا، شهرخودرو با متوسط 6/57 درصد بیشترین درصد مالکیت توپ در لیگ نوزدهم را دارد.
همچنین بالاترین مالکیت توپ ثبت شده در لیگ نوزدهم متعلق به بازی شهرخودرو برابر شاهین شهرداری بوشهر است که تیم گل‌محمدی 72 درصد زمان بازی توپ را در اختیار داشته. این تیم در بازی حساس مقابل پرسپولیس هم به آمار 53 درصد مالکیت توپ رسید. این یعنی شاگردان یحیی در بازی‌های بزرگ هم می‌توانند سبک بازی‌شان را به حریف تحمیل کنند.

گرایش سپاهان به فوتبال مالکانه
سپاهان دومین تیمی است که بالاترین متوسط مالکیت توپ در لیگ نوزدهم را ثبت کرده و با  3/57 درصد فاصله کمی با شهر خودرو دارد. این تیم در بازی مقابل سایپا توانست مالکیت توپ 70 درصد را ثبت کند که دومین آمار برتر در این زمینه در لیگ نوزدهم است.
به نظر می‌رسد تیم قلعه‌نویی نسبت به فصل قبل اصرار بیشتری به مالکیت توپ و گرفتن کنترل بازی دارد. آنها توانسته‌اند در جدول مالکیت توپ نسبت به لیگ هجدهم از رتبه هفتم به رتبه دوم صعود کنند.
این رویکرد در دقایقی از بازی با پرسپولیس به چشم آمد که سپاهان در ورزشگاه آزادی توانست بازی را کنترل کند. البته جریان بازی در نیمه دوم متعادل‌تر شد تا سپاهان در نهایت مالکیت توپ 51 درصد را ثبت کند.
البته سپاهان این هفته مقابل تراکتور نتوانست بازی را کنترل کند و با وجود میزبانی تنها 45 درصد زمان بازی مالک توپ بود. این پایین‌ترین آمار مالکیت توپ سپاهان در لیگ نوزدهم است. تراکتور در اصفهان توانست مالکیت توپ 55 درصد را ثبت کند و شوت‌های بیشتری از میزبان داشت (17 در برابر 10).
اگر قلعه‌نویی روی این سبک بازی تأکید دارد، تیمش باید بتواند در بازی‌های بزرگ هم توپ را در اختیار داشته باشد. سپاهان برد این هفته را بیش از همه مدیون ضعف خط دفاع تراکتور روی توپ‌های بلند است.

مالکیت بالای تراکتور با حفره‌های دفاعی
در جدول متوسط مالکیت توپ در لیگ نوزدهم پس از شهر خودرو و سپاهان به تراکتور می‌رسیم که 8/55 درصد را ثبت کرده. دنیزلی طرفدار حفظ توپ، فوتبال تهاجمی و حمله با نفرات زیاد است. تراکتور در سه بازی اخیرش مقابل صنعت نفت، استقلال و سپاهان هم به ترتیب مالکیت 55، 57 و 55 درصد را ثبت کرده. تیم تبریزی اما با وجود این مالکیت بالا در هر سه بازی شکست خورد و 8 گل دریافت کرد و این یعنی دنیزلی نتوانسته بین حمله و دفاع تیمش تعادل به وجود آورد.

در استقلال و پرسپولیس مالکیت اولویت نیست
استقلال با مالکیت متوسط 4/54 درصد در رتبه پنجم این جدول قرار دارد. هرچند متوسط مالکیت توپ استقلال بیش از 50 درصد است، ولی می‌توان گفت که این موضوع برای استراماچونی به اندازه گل‌محمدی، قلعه‌نویی و دنیزلی اهمیت ندارد. مهم‌ترین ایده در بازی سرمربی ایتالیایی استقلال، انتقال سریع توپ به حمله است. او با همین رویکرد توانست در بازی مقابل تراکتور با تنها 43 درصد مالکیت توپ چهار گل بزند و برنده شود.
پرسپولیس با مالکیت متوسط 7/53 درصد در رتبه ششم ایستاده. کالدرون هم وسواس زیادی روی مالکیت توپ نشان نداده و بیشتر به دنبال بازی با ریتم بالا است. پرسپولیس در بازی برابر مدعیان قهرمانی مثل سپاهان و پدیده تنها 49 و 47 درصد مالک توپ بود و فقط در شهرآورد توانست مالکیت 54 درصد را ثبت کند.

موارد خاص
در رتبه چهارم جدول متوسط مالکیت توپ نساجی حضور غیرمنتظره‌ای دارد. این تیم توانسته متوسط 6/54 را ثبت کند، در حالی که در جدول لیگ در رتبه یازدهم قرار دارد. مالکیت توپ بالای نساجی نتوانسته به گرفتن امتیازات کافی ثبت شود و می‌توان گفت که برای تیم قائمشهری این روش مناسب نبوده است.
ذوب‌آهن هم هرچند با مالکیت متوسط 4/52  درصد در رتبه هفتم است، ولی نتوانسته از این مالکیت استفاده کند و با تنها یک برد در رده چهاردهم قرار دارد.
آخرین تیم این جدول سایپا با تنها 6/40 درصد مالکیت توپ است. تیم ابراهیم صادقی که در رده دوازدهم ایستاده، تمایلی به حفظ توپ نشان نداده و بیشتر به دنبال دفاع فشرده و استفاده از ضدحملات است.
سایپا در بازی با سپاهان تنها 30 درصد مالک توپ بود که تا پایان هفته دهم دومین آمار ضعیف در مالکیت توپ است. با وجود این سایپا در این بازی توانست حریف مدعی‌اش را با تساوی بدون گل متوقف کند و این یعنی در این سبک بازی آرام آرام به تبحر خوبی می‌رسد.
                               آمار: سایت متریکا

مقایسه آمار شهرخودرو و منچسترسیتی
مقایسه آمار شهرخودرو با منچسترسیتی که الگوی اصلی این سبک بازی است، می‌تواند به ما نشان بدهد که فاصله تیم مشهدی با الگوی جهانی چقدر است.
تیم گواردیولا در این فصل لیگ برتر توانسته مالکیت توپ متوسط 7/61 درصد را ثبت کند که 4 درصد از شهر خودرو بیشتر است. سیتی در لیگ برتر متوسط 648 پاس را ثبت کرده که این عدد برای تیم مشهدی 496 است. شاگردان گواردیولا در دقت پاس به 89 درصد رسیده‌اند که این عدد برای شاگردان یحیی 8/82 درصد است.
البته سیتی توانسته متوسط 09/3 گل در هر بازی را ثبت کند که فاصله زیادی با متوسط یک گل زده در هر بازی شهرخودرو دارد. بازیکنان سیتی در این سبک به تبحر بالایی رسیده‌اند و موفق شده‌اند از مالکیت بالا بیشترین بهره را ببرند.

مالکیت تضمین گل بیشتر نیست!

شهرخودرو و سپاهان در جدول مالکیت توپ رتبه‌های اول و دوم را در اختیار دارند، ولی این مالکیت لزوماً به معنی خلق فرصت و گل‌های بیشتر نبوده است.
هرچند این دو تیم رتبه‌های اول و دوم لیگ را هم در اختیار دارند، ولی فاصله‌شان با تیم‌های تعقیب‌کننده معنی‌دار نیست و اگر مالکیت توپ بیشتر به گل ختم نشود، ممکن است در ادامه مسیر این برتری را از دست بدهند.
شهرخودرو که بیشترین مالکیت توپ را در اختیار دارد، تنها 9 گل زده و از این نظر در رتبه هشتم است. البته تیم مشهدی یک بازی کمتر دارد و این یعنی متوسط یک گل زده در هر بازی را ثبت کرده. متوسط شوت شهر خودرو در هر بازی 9 است و از این نظر در رتبه دوازدهم لیگ قرار دارد.
سپاهان در ده بازی توانسته 13 گل بزند و از این نظر در رتبه سوم لیگ است (3/1 گل در هر بازی). سپاهان به طور متوسط در هر بازی 5/12 شوت زده که این تیم را در رتبه پنجم قرار می‌دهد.
استقلال که در جدول مالکیت توپ پنجم است با 21 گل زده بهترین خط حمله لیگ را در اختیار دارد. متوسط شوت استقلال در هر بازی 5/13 است که بعد از تراکتور (8/13) این تیم را در رتبه دوم قرار می‌دهد. تیم استراماچونی در هفته‌های گذشته توانسته به پنج برد متوالی برسد و در این بازی‌ها 17 گل زده تا بازی مالکانه شهر خودرو و سپاهان را تحت تأثیر قرار دهد. استقلال تا پیش از نیم فصل باید با این دو تیم بازی کند و تقابل این دو مدل بازی به ما نشان خواهد داد که سبک برتر در لیگ نوزدهم متعلق به کدام تفکر است.