سايت >> تحلیل
بررسی فنی سایپا؛ بازی مستقیم اما هدفمند
نویسنده: سامان افزا - متریکا
تاریخ: ۱۳۹۸/۱۲/۴
بعد از یک دوره افت در انتهای نیم فصل اول، سایپای جوان دایی دوباره به مسیر موفقیت برگشته و حالا یکی از مدعیان اصلی کسب سهمیه لیگ قهرمانان به شمار می‌رود. پیروزی بر پرسپولیس و ذوب آهن (تیم‌های اول و دوم جدول) و نمایش تحسین برانگیز باوجود تساوی برابر استقلال (تیم سوم جدول) تنها بخشی از درخشش تیمی بوده که از 9 بازی آخر خود 6 برد کسب کرده. اوج‌گیری سایپا در دور برگشت، نتیجه چند تغییر مهم در شکل بازی و ترکیب نفرات این تیم بوده. تغییراتی که سایپا را به تیمی یکدست‌تر تبدیل کرده‌اند.
فوتبال مستقیم و واکنش‌گرا
فوتبال محبوب علی دایی در سال‌های سرمربیگری، بازی مستقیم و واکنش‌گرا بوده. فوتبالی که شاید در نظر عام چندان دلچسب نباشد اما تبحر این مربی در اجرای درست این شکل از بازی باعث شده نمایش موثر و هدفمندی از سایپا شاهد باشیم که منجر به نتیجه هم شده. استراتژی کاملا واکنشی و بی‌میل بودن تیم دایی به فوتبال مالکانه باعث شده طبق آمار متریکا، به لحاظ شاخصه‌های گردش توپ (مالکیت: 44.4% پانزدهم – پاس: 319.7 شانزدهم – دقت پاس: 70.7% چهاردهم)، سایپا جزو ضعیف‌ترین تیم‌های لیگ باشد. در هفته های اخیر سایپایی‌ها با اعتماد به نفس بیشتری این شکل بازی را دنبال می کنند و مدل بازی این تیم شکل افراطی‌تری به خود گرفته است. میانگین مالکیت توپ نارنجی‌ها در هشت بازی گذشته حتی از 40% هم پائین‌تر بوده و در آخرین بازی مقابل پرسپولیس به زیر 30% رسیده است. در قالب ری‌اکتیو سایپا اساس حمله‌ها روی توانایی انتقال توپ انفرادی وینگرهای سریع و تکنیکی این تیم و از آن مهم‌تر بازی مستقیم است؛ یعنی ارسال پاس‌های بلند پرتعداد برای مهاجم‌ها، طراحی نبردهای تن به تن روی هوا در زمین حریف و بهره بردن از توپ‌های سوم ناشی از این نبردها. ابزار مهم برای این روش بازی، داشتن یک مهاجم بلند قامت و سرزن در نوک خط حمله و حضور وینگرهای سرعتی در دو طرف جناحین و همچنین بازیکنان خلاق برای استفاده از توپ سوم است؛ ابزاری که دایی در این فصل به خوبی دور هم جمع کرده و با یک خرید مناسب در نقل و انتقالات نیم فصل، برگ برنده جدیدی را رو کرد که تاثیر زیادی در نتایج دور برگشت این تیم داشت.
حلقه مفقوده‌ای به نام رمضانی
بخش بزرگی از موفقیت سایپا در نیم فصل دوم را می‌توان مربوط به خرید درخشان دایی در نیم فصل دانست. آرمان رمضانی که در نیم فصل نخست در لیگ یک توپ می‌زد و یک مهاجم معمولی به شمار می‌آمد، با مهره‌خوانی درست دایی، در نیم فصل دوم تبدیل به یکی از بازیکنان اصلی سایپا و در واقع یکی از کلیدی‌ترین مهاجم‌های لیگ برتر شد. رمضانی در 9 بازی برای سایپایی‌ها به میدان رفته و تبحر بالا در دوئل‌های هوایی باعث شده با آمار فوق‌العاده 8.3 نبرد هوایی موفق در هر بازی نه تنها بهترین بازیکن سایپا بلکه بهترین بازیکن لیگ در جنگ روی هوا باشد. رمضانی در این فرصت چند هفته‌ای موفق به زدن 4 گل و ارسال یک پاس گل شده؛ اهمیت حضور این مهاجم بلند قامت در بازی‌های نیم فصل دوم را می‌توانیم در افزایش میانگین گلزنی از 0.9 به 1.7 گل در هر بازی ببینیم. با این عملکرد درخشان دور از واقعیت نیست که این بازیکن را مهره اصلی دایی برای 6 پیروزی ارزشمند سایپا در 9 دیدار اخیر بنامیم. بازیکنی که علاوه بر گلزنی و گرفتن خطا از حریفان در یک سوم هجومی و مناطق کلیدی زمین، به راحتی دوئل هوایی می‌برد و نقش یک پلی میکر هوایی برای بازیکنان هجومی تیمش که آماده استفاده از توپ‌های سوم هستند را دارد.
بهترین در نبرد
سایپا باوجود ضعف مفرط در فاکتورهای گردش توپ، بهترین تیم لیگ در نبردهای تن به تن است. طبق آمار متریکا سایپا هم در نبردهای هوایی (میانگین 20.4 نبرد موفق – رتبه اول) و هم در نبردهای دفاعی (میانگین 10 نبرد موفق – رتبه اول) بهترین عملکرد را در میان تیم‌های لیگ ثبت کرده. بازی کنترل شده و با ریسک کم باعث شده تا بیشتر نمایشی دفاعی از نارنجی‌پوشان شاهد باشیم. تیمی که با کوچک‌کردن فضای بازی و تحت فشار قراردادن تیم حریف، به راحتی در دوئل‌ها پیروز می‌شود. موفقیتی که حضور بازیکنان بلندقامت به خصوص در خط دفاعی یکی از دلایل آن بوده. سایپایی‌ها علاوه بر نبردهایی هوایی و دفاعی، در نبردهای هجومی (6.8 دریبل موفق – رتبه چهارم) هم بسیار موفق عمل کرده‌اند که متاثر از فرم و آمادگی بالای دو وینگر سرعتی این تیم است.
وینگرهای خودکفا ابزاری برای ضدحمله با تعداد نفرات کم
مهدی ترابی (رتبه اول پاس کلیدی) و علی قلی‌زاده (رتبه اول دریبل موفق) دو بازیکن خودبسنده سایپا در جناحین هستند که به سایپا این اجازه را می‌دهد با تعداد نفرات کمتر حمله‌های موثری را ترتیب بدهد و بتواند بازیکنان بیشتری را حتی در زمان حمله در سازمان دفاعی خود حفظ کند. دو بازیکنی که مجموعا 11 گل به ثمر رساندند و 9 پاس گل هم ارسال کرده‌اند. مهدی ترابی با نمره 7.47 بهترین بازیکن لیگ هفدهم از نظر متریکا بوده و بعد از بازگشت از مصدومیت نمایش درخشانی در ترکیب نارنجی‌ها داشته. 6 گل، 2 پاس گل و 2 بار انتخاب به عنوان بهترین بازیکن زمین فقط در دور برگشت لیگ، اهمیت آمادگی ترابی در اوج‌گیری سایپا را نشان می‌دهد. در کسب نتایج درخشان سایپا در نیم فصل دوم باید اشاره‌ای هم به جابه‌جایی مثبت در خط دروازه داشت. جایی که محمدرضا اخباری سابقا ملی‌پوش (1.5 گل خورده - 57.1 % مهار) بعد از نمایش ضعیف، نیمکت‌نشین شد و جای خود را به حامد فلاح‌زاده (0.9 گل خورده - 72.9 % مهار) داد.
یک قدم تا آسیا
با این تغییرات کوچک اما تاثیرگذار درون دروازه و مهم‌تر از آن نوک حمله و البته اصرار بیشتر در اجرای بازی مستقیم، سایپا دوباره در مسیر موفقیت قرار گرفته است. 3 بازی نسبتا آسان با نفت تهران، سیاه‌جامگان و گسترش و در نهایت بازی پلی‌آف گونه با پیکان در بازی آخر مسیر همواری را در برای کسب سهمیه پیش روی تیم جوان دایی قرار می‌دهد. تیمی که آخرین بار 11 سال پیش با همین سرمربی موفق به دریافت جواز حضور در لیگ قهرمانان آسیا شده بود.